Media

Van specifiek islamitische media is in Nederland nog niet heel lang sprake.

De eerste generatie moslims, voornamelijk 'gastarbeiders' maakte sporadisch gebruik van media uit het land van herkomst. Er was nog geen digitale of satelliet-tv en ook nog geen internet. Slechts op bescheiden schaal werden in Nederland kranten en tijdschriften uit de herkomstlanden verkocht. Omdat een deel van de gastarbeiders analfabeet was, was de afzetmarkt voor gedrukte media lange tijd niet groot.   

Er waren wel specifieke uitzendingen van de publieke omroep voor etnische minderheden. De VARA begon halverwege de jaren zestig met wekelijkse radioprogramma’s voor 'gastarbeiders', zoals de arbeidsmigranten destijds werden genoemd. Deze programma's werden overgenomen door de Nederlandse Radio Unie (NRU) die later met de Nederlandse Televisie Stichting (NTS) de NOS zou vormen. Verder werd er in de reguliere media zo nu en dan verslag gedaan over moslims in Nederland, zoals in het voorbeeld hieronder.

 

 

 

In 1975 startte de NOS het programma ‘Paspoort’ met per nationaliteit afzonderlijke wekelijkse uitzendingen. Hierin werd informatie gegeven over de Nederlandse samenleving en nieuws gebracht uit het land van herkomst. Vooral in de uitzendingen voor Turkse en Marokkaanse Nederlanders was er ook geregeld aandacht voor islamitische onderwerpen. Op de televisie bleef ‘Paspoort’ lange tijd het enige programma voor etnische minderheden. Op de radio volgde in 1979 nog ‘Radio Thuisland’  dat zich specifiek richtte op de tweede generatie migranten.  

Op lokaal niveau ontstonden ook tal van omroepen voor en soms ook van minderheden. De bekendste was de in 1984 opgerichte Amsterdamse Migranten Televisie (MTV). In 2001 ging MTV op in Migranten Televisie Nederland (MTNL) dat vanaf dat jaar uitzendingen verzorgde in Amsterdam, Rotterdam, Utrecht en Den Haag. Ook werden er programma's op landelijke zenders uitgezonden, waaronder het programma Z.O.Z., dat gepresenteerd werd door de op 16 februari 2012 overleden journalist en schrijver Anil Ramdas. MTNL produceerde in opdracht van de Stichting Centrale Programma Organisatie. Eind 2012 hield MTNL op te bestaan. Het media-archief is ondergebracht bij de Stadsarchieven van de vier grote steden.

Begin jaren tachtig verzorgde de NOS nog voor tien verschillende minderhedengroepen een eigen programma, maar in de loop van de jaren '90 werden de programma's breder van opzet. Programma’s als Paspoort werden vervangen door onder andere ‘Jaouzaz’, ‘Najib’, ‘Aktuel’ en later ‘Meer op Zondag’ en het ‘Allochtoon Video Circuit’.

Door de komst van satelliet-tv en internet werd het voor migranten vanaf de jaren '90 gemakkelijker om media uit het buitenland te volgen. Vooral Turkse Nederlanders blijken relatief meer media uit herkomstlanden te volgen dan andere migrantengroepen.

Media van en voor moslims

De eerste islamitische omroep wordt in 1986 opgericht: de islamitische omroepstichting (IOS). Wanneer de IOS in 1993 stopt met uitzenden, wordt de Nederlandse Moslim Omroep (NMO) haar opvolger. Tegenwoordig verzorgt de Moslimomroep de moslimzendtijd in opdracht van de Stichting Moslim Zendtijd en in samenwerking met de NTR. 
Meer over islamitische omroepen hier

MoslimVandaag, gestart in 2010, presenteerde zich als ‘de eerste moslimkrant van Nederland’. Deze krant startte als maandblad, verscheen vanaf 2013 ook tweewekelijkse digitaal, maar moest in 2015 de verschijningsfrequentie verlagen. Het initiatief is inmiddels een kwartaalblad: MoslimVandaag Magazine. 

In november 2013 startte voormalig GroenLinks raadslid Brahim Bourzik De Moslimkrant. Het is anders dan de naam doet vernoemen, een online magazine met nieuws en opinies. Bourzik wil hiermee een platform creëren waar moslims en andersdenkenden met elkaar het intellectuele debat aangaan. In oktober zal De Moslimkrant de wereldprimeur hebben van een Mohammed glossy.

Het internet is voor Nederlandse moslims inmiddels met voorsprong de belangrijkste vorm van massacommunicatie. Er zijn vele digitale initiatieven van en voor Nederlandse moslims. Meer informatie hierover vindt u hier

Mediagebruik

Onderzoekers aan de Vrije Universiteit publiceerden in 2010 een onderzoek naar het mediagebruik van moslimjongeren. Hieruit bleek dat ze vaker een Nederlandse krant lezen dan niet-moslimjongeren. Ook bekijken ze meer verschillende tv-programma's en websites om aan informatie over actualiteiten, politiek en religie te komen. Het volgen van buitenlandse media door moslimjongeren gaat volgens de onderzoekers duidelijk niet ten koste van het gebruik van binnenlandse media.

De onderzoekers concluderen dat moslimjongeren aan de ene kant de Nederlandse media volgen om te weten wat er over hèn, moslims wordt gezegd en anderzijds vanuit de behoefte om 'erbij te horen'. Daarnaast informeren zij zich via buitenlandse media om een completer en 'meer waarheidsgetrouw' beeld te verkrijgen, en omdat zich ze verbonden voelen met de bevolking in de herkomstlanden of andere islamitische landen. 

Lees ook:

 

De achtergrondartikelen op deze site zijn geschreven door Ewoud Butter en Roemer van Oordt. De informatie op deze site is 'work-in-progress' en wordt geregeld aangevuld en indien nodig gecorrigeerd. Heeft u opmerkingen of aanvullingen, mail deze dan naar info@polderislam.nl
Laatste wijziging: 6 september 2015

Delen:


Gerelateeerde nieuwsberichten: